بایـــــرام

منیم حورمتلی دیلداشلاریم بیزی اوز باخیشلاریزینان سویوندورون

تورکجه شعر بیلگیسی - بیرینجی درس

0 گؤروش
یازار:‌ اهرلی

http://bayram.arzublog.com/uploads/bayram/2ashiq.jpg

اؤن سؤز و شعر تورکجه ده

 آذربایجان شفاهی ادبیاتی ، عصرلر بویونجا دیاریمیزدا یارانان بؤیوک بیر بدیعی خزینه‌دیر. بو خزینه‌نین دگرلی اینجیلری‌نین بؤیوک بیر قیسمی توپلانیب آراشدیریلمامیشدیر. بیز بو آردیجیل یازیلاریمیزدا ؛ بو بؤیوک بدیعی خزینه‌میز حاققیندا سؤز آچاجاغیق. حؤرمتلی اوخوجولار بو ساحه‌ده هم نظری مقاله‌لری و هم‌ده شفاهی ادبیاتیمیزین مختلف قوللارینا عاید توپلادیقلاری نوعلاری نشر اوچون بیزه گؤندره بیلرلر.

شفاهی ادیباتیمیز مختلف مضمون و فورم نوعلارینا گؤره بؤلونموشدور لاکن بیرینجی باخیشدا، ایکی آنا قولا آیریلماقدادیر.

1.      منظوم نوعلار.

2.      منثور نوعلار.

بو ایکی آنا قولون ایچینده گئنیش مقیاسدا یاییلان «منظوم- منثور نوعلار»دا آراشدیر مالی‌دیر.

 

1.     منظوم نوعلار

شفاهی ادبیاتیمزدا منظوم سؤزلره عمومیتله «قوشما» دئییلر. بو سؤز «قوشماق» مصدریندن آلینمیشدیر. ایندی آذربایجان تورکجه‌سینده‌ده همین معنادا ایشله‌نیر.

بو مصدردن آیریلان «قوشما» سؤزو، فعلدن اسم دوزلدن ایکی شکیللی ما/ مه أکی نین فعلین امر کؤکونه یاپیشاراق دوزلدیلمیشدیر و ایکی اساس معناسی واردیر. بیرینجی خصوصی معنادا اون بیر هجادا یازیلان شعرین آدی‌دیر. ایکینجی عمومی معنادا هر جوره نظم و شعره و نثر اولمایان سؤزه دئییلر.

بعضی ادبیات شناسلار بو سؤزو اؤز خصوصی معناسیندان چیخارتماماق اوچون، اونو عمومی معنادا ایشلندیکده «قوشغو» شکلی وئرمیشلر.

غرض ، آذربایجان شفاهی ادبیاتی منظوم نوعلاری ، شکیل باخمیندان ایکی آنا بؤلومه آیریلیر:

1.      جوت هجالیلار

2.      تک هجالیلار

 

• جوت هجالی قوشغولار

جوت هجالی قوشغولارین ان قیسساسی دؤرد هجالی و ان اوزونو اون آلتی هجالی اولور. تک هجالیلارین ایسه ان قیساسی اوچ هجالی و ان اوزونو اون بئش هجالی اولور. قوشغولاردا گلن هر بیر سطره «مصراع» آدی وئریریک. هر مصراع ایکی اساس «تایا» لونور. بئله حالدا جوت هجالی قوشغولاردا ایکی حال أوز وئریر:

1.      هر ایکی «تای» بیری- بیریله مساوی اولور.

2.   بیر تایین باشقا تایا گؤره فرقی ایکی هجا اولور. تک هجالی قوشغولاردا ایسه بو ایکی تای آراسیندا فرق بیر، اوچ و یا بئش هجا اولور. بوردا فرق بئش هجا اولاندا ایسه فرعی بؤلگو یارانیر. (2+3) و (3+2).

3.      آشاغیدا بوتون قوشغولاریمیزین اصلی و فرعی بؤلگولرینی گؤسترن ایکی جدول رسم ائدیریک:

 

جوت هجالی قوشمالارین جدولی

سای

هرمصرعین

بیرینجی اصلی

ایکی «تای»

ایکینجی

اصلی بؤلگو

ایکی تای

اؤلچوسو

بؤلگو

آراسیندا فرق

1. نجی فرعی بؤلگو

2. نجی فرعی بؤلگو

آراسیندا فرق

1

4هجا

2+2

0 (صفر)

1+3

3+1

3 هجا

2

6

3+3

0 (صفر)

2+4

4+2

3 هجا

3

8

4+4

0 (صفر)

3+5

5+3

3 هجا

4

10

5+5

0 (صفر)

4+6

6+4

3 هجا

5

12

6+6

0 (صفر)

5+7

7+5

3 هجا

6

14

7+7

0 (صفر)

6+8

8+6

3 هجا

7

16

8+8

0 (صفر)

7+9

9+7

3 هجا

 

•  دؤرد هجالی قوشغولار:

بیرینجی سایدا گئدن دؤرد هجالی قوشغولار، هم آتالار سؤزلرینده، هم اوشاقلار اویونلاریندا و هم‌ده، باشقا نظم نوعلاریندا گؤزه دگیر. مثال اولاراق:

یئره باخار،

اوره‌ک یاخار!

(بیر ائل ترانه‌سیندن)

(2+2)

اکن بیچر،

یئین ایچر،

علی، علی،

اولما دلی،

یئمه منی،

یئمم سنی!

آتما داشی،

یارما باشی!

(بیر اوشاق اویونوندان آلینمیشدیر)      

آرتــیغین اوخوماغا بورا کلیک اِئلین
چهارشنبه 1396.2.13

نسیمی دیوانیندا شعر بیچیملری و دیل

0 گؤروش
یازار:‌ اهرلی

1- 6. الیفنامه

الیفبا حرفلرینین بیر به بیر شعره سالېنېب تفسیر ائدیلمه‌سینه، الیفنامه دئییلیر. بو نوع شعر، عاشېق شعری شاخه‌لریندن بیری سایېلماقدادېر. نسیمی یازدېغې الیفنامه‌لرده، حروفیلیڲین حرفلر حاققېنداکې دۆشۆنجه‌لرینی راحاتجا تفسیر ائتمیشدیر. اۏ، الیفبا حرفلرینی باشدان سۏنا و یا سۏندان باشا، ترتیب ایله قصیده قالې‍بېندا و هر حرفی بیر بئیتین باشېنا سالاراق شرح ائتمیشدیر.

همین شیوه ایندیه قده‌ر عاشېق شعرینده مرسوم اۏلان شیوه‌لردن سایېلېر. تۆرکیه‌ده بکتاشیلر و علویلر آراسېندادا بو طرز شعرلر، نسیمی‌نین تأثیری ایله طریقتین دینی- فلسفی دۆشۆنجه‌لرینی بیر آزدا اسرار انگیز بیر هاوا ایله آچېقلاماق مقصدی ایله رایج اۏلموشدور.[1]

آذربایجان دیوان ادبیاتېندا الیفنامه یازان شاعیرلر چۏخ اۏلموشلار. بو نوع شعرین اۏخوجولار طرفیندن داها یاخشې منیمسنمه‌سی اۆچۆن، آشاغېداکې پیغمبر نعتینده اۏلان الیفنامه‌نی نقل ائدیریک:

الیف- آللاهېن حبیبیدیر محمد مصطفی،
ت- تشرّف ائیله‌رم‌ اسم شریفین یادیله،
جیم- جمال رویونون بیر ذره‌سیدیر آفتاب،
خ- خلیلی‌دیر خدانېن هم رسولو بی‌گۆمان،
ذال- ذلیل اۏلماز آنا هر کیم کی ائیله‌ر اتّباع،
زا- زوال یۏخ شرعینه آنېن الی یوم القیام،
شین- شفاعت تاجېنې باشېنا گئیدیردی خدا،
ضاد- ضلالت اۆزره ائتمز امّتی هئچ اجتماع،
ظا-‌ظهور‌ائتدیکده‌نورو، گئتدی کۆفرۆن ظۆلمتی،
غین- غارت ائیله‌دی عئشقی بو کؤنلۆم شهرینی،

قاف- قدومیله تشرّف ائیله‌دی خلق جهان،
لام- لواء الحمد احسان ائتدی یزدان هم آنا،
نون- نبیلر خاتمیدیر، هم قامونون ابدالی،
هـ- هیدایت بولموشوز آنېنلا بیر حق راهېنا،
یا- یاراشېر خالیق و مخلوق آنې مدح ائتمڲه،

 

ب- بنی‌دور ائتمه‌سین عئشقیندن اۏل‌شاهېن خدا.
ث- ثواب اۏلور آنې یاد ائده‌نه بی حد، شها!
حا- حیات جاودان بولور اۏلان عاشېق آنا.
دال- دئدی پیغمبریمدیر اۏل حبیب با صفا.
را- رسالت تختی‌نین سلطانې، فخر انبیا.
سین- سعادت بولوسار اۏل شاها ائده‌ن اقتدا.
صاد- صلات ایله سلام اۏلسون آنا بی‌انقضا.
طا- طاپارلار حققه آنجاق دیله‌ییب وصل و لقا.
عین- عالملره رحمت گلدی اول خَیْرُ الْوَارا.
فا- فراقیله توتوشوب یانارام صبح و مَسا.
کاف- کریمدیر سائلینه بی‌حساب ائیله‌ر عطا.
میم- محبت ائیله‌ین بولور او سلطانا علا.
واو- وجودا گلدی آنین‌چۆن بو ارض ایله سما.
لام الیف- لا لایزالین دۏستودور اول طاوها.
سن ده قدّوسی آنېن مدّاحی اۏلغېل دائیما.

ادبیات تاریخیمیزده الیفنامه‌لر، اوستادنامه کیمی عاشېق شعر قالېبلارېنادا سالېنمېشدېر.

نسیمی‌نین الیفنامه‌لری‌نین اؤزۆنه مخصوص حال و هواسې واردېر. او، بورادا یئنه‌ده اؤزۆنۆن اۆره‌کدن ایناندېغی حروفیلیک اینانجلارېنې تفسیر و تبلیغ ائدیر.

2- 6. قصیده

قصیده کلمه‌سی‌نین آنلامې قصد ائتمک و یؤنلمک دیر. شعرده: معلوم بیر هدف ایله یازېلان اوزون شعر فۏرماسېدېر. قصیده‌ده بیرینجی بئیتین ایلک مصراعی بۆتۆن بئیتلرین سۏن مصراعلارې ایله اویاقداش یا هم‌قافیه اۏلمالېدېر.

قصیده ان آزې 15 بئیت و ان چوخ 99 بئیت اۏلور.

قصیده‌نین آشاغېداکې مهم نۏعلارې واردېر:

1. تحمیدیه. 2. نعت. 3. منقبه. 4. مدحیه. 5. عرفانیه. 6. اجتماعیه. 7. فلسفی. 8. اؤیود وئریجی. 9. سیاسی. 10. انتقادی.

نسیمی‌نین قصیده‌لری عمومیتله 1، 2، 3 و 5 - نجی نۏعلاردان سایېلېر. اۏنون قصیده‌لری ایستر الیازمالار، ایسترسه‌ده چاپ اۏلموش دیوانلارېندا ایندیه قده‌ر داغېنېق حالدا، دیوانېن مختلیف یئرلرینده یئرلشدیریلمیشدیر.

بیز بو چاپدا، قصیده‌لری خاص بیر بؤلومه توپلادېق. اۏنون قصیده‌لری آراسېندا 51، 47، 43، 34، 33، 32، 22 و 21 بئیتلی قصیده‌لر واردېر.

3- 6. غزل

بو کلمه‌نین معناسې قادینلار ایله عاشیقانه صحبت ائتمک دیر. شعر دۆنیاسېندا ایسه 6 بئیتدن آز و 15 بئیتدن چۏخ اۏلماماق شرطی ایله یازېلان عئشق و گؤزللیڲی ترنّم ائده‌ن شعردیر. غزلده‌ده قافیه‌لر، قصیده‌ده دئدیڲیمیز کیمی گلر. بیرینجی بئیته مَطلع، سۏن بئیته مَقطع دئییلیر. شاعیرین تخلّص آدې مقطعده گلیر. نسیمی‌نین غزللری آذربایجان ادبیات تاریخی‌نین ان لطیف و اۏیناق غزللری حساب اۏلونور و بعضاً دانېشېق دیلی قده‌ر ساغلام و طبیعی‌دیر. اۏنون غزللری عمومیتله عاشېقانه- عارفانه غزللر حساب اۏلونور. نسیمی دیوانلارېنا مینه یاخېن غزل سالېنمېشدېر. بوز بورادا اۏنا انتسابې مشکوک اۏلان غزللری آیرې بؤلۆمه یېغدېق. بیز 401 قطعی و 98 منسوب غزل تقدیم ائدیریک.

4- 6. ترجیع‌بند

بندلر ایله قورولان اوزون بیر شعر بیچیمیدیر. هر بند بیر غزل کیمی اۏلور، بندلری بیر- بیرینه باغلایان «واسیطه‌ بئیت»، هر بندین سۏنوندا تکرار اۏلور. عمومیتله شاعیریمیزین چاپ اۏلموش دیوانلارېندا یئرلشن اۆچ گؤزه‌ل ترجیع‌بندی بورایا تۏپلادېق.

5- 6. مربع

دؤرد مصراعلی بندلردن تشکیل تاپان و بندلری‌نین دؤردۆنجۆ مصراعلارې اویاقداش اۏلان شعره مربع (= دؤردلوک) دئییلیر. مربع بیچیملی شعرلرین بندلری‌نین ایلک اۆچ  مصراعی‌دا اویاقداش اۏلمالېدېر. نسیمی‌نین حضرت پیغمبرین لا فَتی الا عَلی، لا سَیفَ الا ذوالفَقار حدیثینی تضمین ائتدیڲی بیر و «مستفعل مفعولن» وزنینده باشقا مربّعی واردېر.

6- 6. مستزاد

بو کلمه‌نین آنلامې زیاده‌لنمیش دیر. هر غزلین مصراعېنا قیسا بیر مصراع آرتېرېلاراق دۆزه‌لیر. آرتېرېلان قیسا مصراعېن آدې زیادهدیر. زیاده گره‌ک قاباقکی مصراعېن معناسېنې تکمیل ائتسین و حذف اۏلارسا، اصل مصراعېن معناسېنا خلل یئتیرمه‌سین و اصل مصراع ایله اۏیاقداش اۏلسون. نسیمی آدېنا معروف اۏلان 8 مستزادې بورایا تۏپلادېق.

7- 6. مثنوی

بو کلمه‌نین معناسې ایکیلی دیر. هر بئیتین مصراعلاری مستقل قافیه‌لی اۏلان شعر نوعودور. نسیمی‌نین بورادا ( 3 ) مثنویسینی نشر ائدیریک. بیرینجی مثنوی 51 بئیتدیر و نسیمی دیوانې‌نېن بۆتۆن نسخه‌لرینده باشدا گلمیشدیر. بو مثنوینی اۏنون، قارداشې شاه خندانېن جوابېندا یازدېغې روایت اۏلونور.

8- 6. ملمّع

بیر مصراعی تۆرکجه، باشقا مصراعی عربجه و یا فارسجا اۏلان شعردیر. مولوی رومی‌نین تۆرکجه- فارسجا و نسیمی‌نین تۆرکجه- عربجه ملمّعلری واردېر. بیز نسیمی‌دن 7 ملمّع یېغا بیلدیک.

ملمّع عمومیتله غزل بیچیمینده یازېلېر. بئیتلرین بیر مصراعی تۆرکجه و باشقا مصراعی عربجه و یا فارسجا اۏلور. بعضاًده مصراعلارېن بیر پارچاسې تۆرکجه و دیگر پارچاسې عربجه و یا فارسجا اۏلور. بیز نسیمی‌نین 7 ملمّعینی گتیرمیشیک.

9- 6. تویوق

سید نسیمی، قاضی برهان الدین‌دن سۏنرا، هجا اؤلچولرینه اهمیت وئره‌ن بیر شاعیردیر. اۏنون بو اؤلچۆنۆن تویوق نوعوندا بیزه چۏخلو شعری گلیب چاتمېشدېر.

بیر، ایکی و دؤردۆنجۆ مصراعی اویاقلې یا هم‌قافیه اۏلان و عروض اؤلچۆسۆنۆن فاعلاتن، فاعلاتن، فاعلن بحرینه مخصوصدور، فارسجا و عربجه‌ده یۏخدور. ان چوخ تویوق یازان شاعیر ایسه قاضی برهان الدین‌دیر. اۏندان سۏنرا حجمجه چۏخ تویوق یازان، نسیمی سایېلېر. اۏنون بیر چوخ تویوقلارې مصرّع دیر. بیز بو نشریمیزده نسیمی‌نین 279 قطعی و 134 مشکوک و منسوب تۏیوغونو تقدیم ائدیریک. نظیره‌لر و مشکوک شعرلر بؤلۆمۆنه‌ده اۏنا منسوب اۏلان تویوقلارې سالمېشېق. نسیمی‌نین دیوانېندا‌، غزل بؤلۆمۆندن سۏنرا، ان جاذبه‌لې بؤلۆم تویوق بؤلۆمۆدۆر.

10- 6. باشقا هجا اؤلچۆلری

یقین ائدیریک کی سید نسیمی‌نین هجا اؤلچۆلری‌نین باشقا فورمالارېندادا شعرلری اۏلموشدور. بئله شعرلر اهل حق، بکتاشیلر و باشقا باطینی طریقتلر آراسېندا رایجدېر. اۏنلار حله‌لیک عموم ادبیات مئیدانېنا چېخمامېشدېر.

آشاغېداکې گرایلی همین طائفه‌لر آراسېندا ائشیدیلمیشدیر و نسیمی‌یه منسوبائدیلیر:

باخ بو دلبرین اۏینونا،

گۆناهین آلمېش بۏینونا.

سحردن عاشېق قۏینونا،

       گیره‌ن دلبرین قۏلویام.

11- 6. شعر صنعتی نمونه‌لری

نسیمی‌نین یارادېجېلېغېندا اوستالېقلا و قصداً ایشله‌دیلن بیر چۏخ شعر صنعتی نمونه‌لری ایله قارشېلاشماق اۏلور.  بونلاردان بعضیلرینی آشاغېدا وئریریک:

1. جیناس: سؤیله‌نیشلری و یازېلارې بیر ولاکین معنالارې آیرې ایکی کلمه‌نی بیر یئرده گتیرمک صنعتی‌دیر. دیوانېن متنینده چۏخلو جیناسلارا راست گله‌جکسینیز. میثال اۆچۆن:

دۆشدۆ یئنه دلی کؤنۆل گؤزلری‌نین خیالینه،

گؤزۆمدن‌دم به دم آخان‌غمیندن‌سو دڲیل، قاندېر،

مئهر روخون تابینه دۆشدۆ کؤنۆل یا نه‌دیر،

اریدیر فۆرقت اودو، اوش جیگریم یانا دورور،

توتدو گۆلزار جهانی ابر گوهربار، بار،

 

*

 

*

 

*

 

*

 

 

بیلمه‌ییرم بو کؤنلۆمۆن فیکری نه‌دیر، خیالی نه؟

لبین‌قندیندن،‌ای‌جان!گل‌سوسامېش‌جانېمې قاندېر.

شمعه دۆشن نارېنا یانسا گره‌ک، یا نه‌دیر؟

گلمه‌دی جانېما وصلین مددی یا نه دورور؟

بار دارد ابر نیسان، یۆز شقایق وار، وار.

آشاغېداکې غزل نسیمی‌نین جیناس ایشلتمکده سۏن درجه مهارتلې اۏلدوغونو گؤستریر:

نور تجلّی شعله‌سی دۆشدۆ ازلده آلېنا،
معجزه‌ی محمدی گؤزلری سئحریدیر آنېن،
جهد ائده‌رم کی آلېنا کؤنلۆمۆ وئرمیه‌م، ولی،
کیمسه اگرچی ایسته‌مز دۆشمڲه فیتنه‌یه، ولی،
دۆشدۆ نسیمی‌نین باشې زۆلفۆ تکی آیاغېنا،

 

گؤزلری‌نین بو رنگ ایله یاشې بویاندې آلېنا.
رحمت حق بو جادونون امّتینه و آلېنا.
هم بیلره‌م کی عاقیبت آلېنا کؤنلۆم آلېنا.
شۆکر ائده‌رم کی دۆشمۆشم آلا گؤزۆنۆن آلېنا.
دۆشه‌لی جان گؤزۆ آنېن بدر معمّم آلېنا.

2. مراعات نظیر (= تناسب): بیر- بیرلری ایله متناسب و اویغون اۏلان ان آزې ایکی کلمه‌نی بیر مصراع و یا بیر بئیتده گتیرمک صنعتی‌دیر:

لوح محفوظام، حروفام، ابجدم من، هم هجا،

هم‌منم بلقیس‌دؤوران، انس و جن و وحش و طیر،

هر قاندا کیم شرح ائیله‌رم‌شیرین‌دۏداغېن‌قندینی،

روخ اوتارسان، پیاده یورو شها،

چرخِ نرّادین نقوصون ترس اۏخور گؤزسۆز فقیه،

آیېن هیلالی اگرچی گۆنشدن آلېر نور،

هم ختایام هم ختن، هم نافه‌ی تاتارېیام،

نوح و داوود و سۆلئیمان و زکرّیا، شُعیب،

 

*

 

*

 

*

 

*

 

*

 

*

 

*

 

 

هم خلیله کعبه اۏلدوم هم منم صۏم و صلات.

هم سۆلئیمانام، هم آنېن خاتم دؤورانیام.

ای واه اوشر طوطی گیبی اۏل لعل شکّر قندینه.

فیل و فرزین ایله سوره‌سن آت.

کعبتئینی گؤر کیم آتار حقّه‌بازېن تاسېنا!

بو آیې گؤر کی گۆنش نور آلېر هیلالېندان.

چین‌و ماچین و موغول چین،هم‌گؤزه‌ل فغفورویام.

موسی‌مست و عیسی‌مست و احمد مختار مست.

3. ایهام: ایکی یادا ایکیدن آرتېق آنلامې اۏلان بیر کلمه‌نی بیر مصراع و یا بیر بئیتده گتیریب، یاخېن آنلامېنې دئییب، اوزاق آنلامېنې قصد ائتمک صنعتی دیر.

لعلینده جام خمر مصفّا دڲیلمیدیر،

وعده‌یی‌قۏی‌،ای‌کؤنۆل!گل‌خۏش‌گؤره‌لیم‌ بو دمی،

قاشېن مدبّری نئجه چکمیش بو قۏوسو کیم،

مُعنبر سۏنبۆلۆن شاها گۆل سیرابا پرچیندیر،

زمانه تاسېنا عاشېق وجودو کعبتین اۏلدو،

بو بحره دالالېدان نسیمی،

گر سنی گؤرسه ایدی دۆشده پری،

 

*

 

*

 

*

 

*

 

 

*

 

*

خالېن سیاهی حبّه‌ی سئودا دڲیلمیدیر؟

دۆن‌کی‌کئچدی‌دانلاغایت‌بس‌بودم‌خوش‌دمدۆرۆر.

یاسین یازمایا بو شکیل ایله مین دبیر.

معاذ الله خطا قېلدېم نه پَرچین، نافه‌ی چیندیر!

آپاردې‌عقلیمی‌مندن، بو حۆسنِ عئشق تاسېندان !

ترک ائیله‌دی اۏل زر ایله سیمی.

اۏدا سالاردې اۏتوز ایکی پری.

4. تضاد (= طباق): ایکی دۆشۆنجه، دویغو و خیال آراسېندا بیر- بیرینه ضدّ اۏلان کیفیتی گؤسترمک صنعتی‌دیر:

گئجه- گۆندۆز، ظلمت و نور جلال ایله جمال،
اوَّل- آخیر، ظاهیر و باطین حقیقت حالېنې،

قارا زۆلفۆنۆ رخ ‌اۆزره ‌گؤره‌لی گؤزۆم نیگارېن،

گرچی گؤزدن گئتدیڲین آدې فراق اۏلدو، ولی،

زۆلفۆن قارانقۆسۆندان یۆزۆن نورو گؤرۆندۆ،

گتیر، گتیر، گتیر اۏل کاسه‌ی روان‌پرور،

 

 

*

 

*

 

*

 

*

 

 

قهر و لۆطفۆن عاشېقه کوفر ایله ایمان گؤستریر.
صورت و معنا منادېر، جیسم و در جان گؤستریر.

دۆن ایله گۆنۆم همیشه، قامو شام ایله سحردیر.

هر جهتدن باخارام وصلین وصالې منده‌دیر.

هر قاندا شام اۏلورسا، آردېنجا صبحدمدیر.

گؤتۆر، گؤتۆر، گؤتۆر اۏل چنگی کیم نوا گؤستر.

5. عکس (= طرد و عکس): بیر مصراعېن آنلاملې ایکی پارچاسېندان بیرینی اؤنجه، ایکینجینی سۏنرا گتیرمک صنعتی‌دیر:

نوشین لبی‌نین لعلی، لعلی لبی‌نین نوشین،
هر کیم یۆزۆنۆ گؤرمز، گؤرمز یۆزۆنۆ هر کیم،

 

شیرین سئوه‌ر‌م جاندان، جاندان سئوه‌رم شیرین.
چندین‌چکر اۏل‌هیجران،هیجران‌چکر اۏل‌چندین.

6. حُسن تعلیل: هر هانسې بیر واقعه‌نی گؤزه‌ل و خیالی بیر سبب و علّته باغلاماق صنعتی‌دیر:

بوگۆن نسیمی‌یه گؤرکیم قاپېندا مسکیندیر،

دۆن-گۆن‌فراقېندان‌گؤزۆم یاشېن‌تؤکر،قان‌آخېدار،

بنزه‌تمز آنېن یۆزۆنۆ آیا نسیمی سۏر نه‌دن،
کیپریک اوخیله یارالې قېلدې گؤزۆن نسیمی‌یی،
قد و یۆزۆن حکایتین، ائشیده‌لیدن، ای صنم!

 

زکات حۆسنۆنۆ وئرگیل کی بو گدایا دۆشر.

لعلین غمیندن دم به دم یاقوت و مرجان آخېدار.

شول‌معنیدن‌هرکیم‌یۆزۆن‌گؤرمۆشدۆر،آیا‌طعن‌ائده‌ر.
آنېن‌اۆچۆن‌گؤزۆندن‌اوش، لحظه‌به‌لحظه‌قان‌گئده‌ر.

سرو گلیر خیالېما، چهره‌دن ارغوان گئده‌ر.

آرتــیغین اوخوماغا بورا کلیک اِئلین
دوشنبه 1396.1.7