این هم توضیحی مختصر در مورد قالبهای شعر ترکی (عاشیقی)

البته داشته های من تقریبا در همین حده. از همه دوستانی که اطلاعات بیشتری دارند می خوام که اطلاعاتشون رو در اختیار ما هم قرار بدن تا استفاده کنیم

قوشما

قوشما از انواع پرکاربرد و رایج شعر عاشیقی است. نوع حاضر، شعری بندبند است و بین 3 تا 6 و 7 بند متغیر می‌باشد. از انواع اشعار هجایی است و هر مصراع آن 11 هجا ‌دارد. هر بند قوشما از چهار مصراع شکل می‌گیرد و مصطع‌ترین نوع شعر شفاهی قلمداد می‌شود هر چند قبل از ملا پناه واقف با این نوع شعر رو به رو می‌شویم، ولی بطوری مشخص ملاپناه آن را وارد ادبیات و عربی ترکی کرده است.

در بند پایانی قوشما ، شاعر نام و یا تخلص خود را بکار می‌برد این نوع شعری، قدمت زیادی دارد بطوری که بر اساس یک نظریه، صفت عاشیقی با قوشما آغاز شده است و قوشما، نام عمومی اشعار عاشیقی در برهه‌ای از فعالیت عاشیقها نیز بوده است. در قالب قوشما، شاعران برجسته‌‌ای چون قافی برهان الدین، شاه اسماعیل خطایی، ، ذاکر، عاشیق‌پری و دیگران را داشتیم و بسیاری از شاعران معاصر نیز در این قالب شعری، طبع آزمایی سریی کرده‌اند

گرایلی

ساده‌ترین شکل شعر عاشیقی، گرایلی است. نوع شعری نیز متشکل از بند هامت و مانند قوشما هر. و تفاوت‌اش با قوشما علاوه بر مضمون و محتوای شعر، در تعداد هجاهای آن است. گرایلی هشت هجایی است و در بند آخر، شاعر تخلص خود را می‌آورد. در ژانر ادبیات. موضوع گرایلی ، تعزلی و محبت و طبیعت‌گرایی است.

دیوانی

این نوع نیز از انواع شعر عاشیقی ست و بطور مصطلح از سه بند تشکیل می‌شود .هر مصراع دیوانی 15 هجا دارد از چهار مصراع تشکیل می‌گرد

مخمس

در زبان ترکی این نوع شعر را ». هر بند مخمس پنج مصراع دارد و هر مصراع آن 16 هجا را در بر می‌گیرد. البته به نوع مخمس 11 هجایی نیز بر‌می‌خوریم که حیدربابا منظومه مشهور بئشلیک« می‌گوینددر مواردیشهریار به این وزن سروده شده است.

تصنیف

تصنیف، نیز  یکی از انواع شعر عاشیقی است هر چند قدمت این شعر به گذشته‌ها می‌رسد نوعی شعر ساده و روان و در عین حال گیراست که در هر مصراع آن چهار یا پنج هجا وجود دارد

بایاتی

رواجش در بین مردم، بیش از سایر انواع ادبی است از انواع شعر شفاهی است که علت فراگیر شدن این بودن که دهان به دهان از دهی به دهی و از ولایتی به ولایت دیگر، با نقل شده شعر و آن است هر بایاتی چهار مصراع دارد وهر مصراع از 7 هجا تشکیل شده ، است بایاتی شباهت بسیاری با رباعی ودو بیتی دارد.طبع ازمایی کردند عاشیقان زیادی در این نوع شعری،

 مستزاد

نوع جدیدی از شعر است که واردادبیات شعری عاشیقی شده است.

در این نوع شعری که بصورت بند بند آورده می‌شوددر پایان بند در ارتباط با مفهوم بند، نیم مصراعی با همان قافیه آورده می‌شود.شاید بتوان گفت که این نوع شعری عاشیقی، از زبان فارسی وارد ادبیات عاشیقی شده و به عنوان نوع مستقل ادبیات عاشیقی نتوان آن را به حساب آورد .عاشیقهای معاصر در برخی از مناطق، این نوع را آزموده‌اند و به نوعی نیز این نوع در بین شنوندگانشان معتبر   یافته است.

در کنار این انواع شعر که بنا به قافیه، وزن و کاربرد کلمات تقسیم می‌شوند، از نظر مضمون نیز شعر عاشیقی به انواع مختلفی تقسیم‌پذیر است. تقسیم ثانویه را باید وابسته به صفت و صنایع بدیعی و یا مهارت‌های شعری دانست، هر چند بسیاری از محققان در زمینه انواع شعر عاشیقی بصورت پیوسته نیز جزو انواع شعر عاشیقی آورده‌اند

تجنیس

 نوعی از صناعت شعری در اشعار عاشیقی است که بصورت جناس عاشیق یا شاعر به خودنمایی می‌پردازد.تجنیس‌ها از 3،5 یا 7 بند تشکیل می‌شوند جناس عبارت از نوعی شعر عاشیقی (داخل در نوع قوشما یا گرایلی) که قافیه‌های هم شکل با معانی متفاوت دارد.با صفت جناس یا تجنیس در بایاتی‌ها نیزروبه رو می‌شویم . جناس با اتکا به قواعد زبانی ساخته می‌شودو عاشیق‌ها از این امکان استفاده می‌کنند و به ایجاد معانی عمیق می‌پردازند.  ساختن تجنیس با در نظر گرفتن مهارتهایش در کاربرد کلام ازهمه هنرمندان ساخته نیست و به همین خاطر تنها عاشیقهای زبردستی چون »خسته قاسیم عباس توفارقانلی عاشیق علعسگرحسین جاوان  ملا جمعه  در این نوع هنری، خوش درخشیده‌اند و از بین اینها،  بهترین تجنیس‌سرا  عاشیق علعسگر  است.

 استادنامه

همانطور که از نام این فرم شعری پیداست، صفتی از شعر عاشیقی را در بر می‌گیرد که عاشیق، مباحثی را در قالب پند و اندرز به شاگردان یا شنوندگان ارائه می‌دهد. عاشیق در استادنامه‌ها از دانسته‌ها و تجارب خود می‌گوید که به نوعی کمک راه زندگی جامعه گردد. بسیاری از استادنامه‌ها از سخنان پندآموز بزرگان که درزبان ترکی به آتالار سؤزو موسوم است بر گرفته‌اند

احترام به عقل و کمال جویی و توجه به فلسفه و مسایل اجتماعی، موضوعات مهم استادنامه‌ها هستنداستادنامه‌ها اغلب در مقدمه منظومه‌های عاشیقی گنجانده می‌شوند. جهان‌بینی عاشیق، کلمات قصار، امثال و حکم، ضرب‌المثل های پندآموز از دیگر مسایل مطرح در استادنامه‌‌ها می‌باشند. قوشما قالب غالب استادنامه‌ها را تشکیل می‌دهد .استادنامه‌های » خسته قاسیم« (قرن 13) مشهورتر از دیگران است

دییشمه

این نوع شعری از جنبه صفت شعری عاشیقی، از انواع جالب و زیبای این نوع هنری است. دییشمه که حاصل دیالوگ دو شاعر یا دو عاشیق به صورت پرسش و پاسخ است،مهارت، جهان‌بینی و دانش و استعداد عاشیقها را نشان می دهد