علی اصغر وطن پرست، گوینده‌ی رادیو و کارشناس آیین‌های سنتی آذربایجان، در گفت‌و‌گو با ایسنا، منطقه آذربایجان‌شرقی، در این باره اظهار کرد: در  زمان‌های گذشته که هوا در بهار نیز سرد بود، اهل فامیل در خانه‌ی بزرگ خاندان که غالباً خانه‌ی مادربزرگ‌ها بود، دور کرسی جمع می‌شدند و همین دور همی‌ها سبب نزدیکی دل‌ها به هم می شد.

وی افزود: به همین ترتیب نیز، ریش سفیدان فامیل، با میانجی‌گری، کسانی که با هم کدورتی داشتند را آشتی می‌دادند و احترام به بزرگ ترها به معنای واقعی کلمه در این مجالس به چشم می‌خورد.

وی عنوان کرد: خانه‌ی بزرگتران فامیل از رونق خاصی برخوردار بود و عیدی گرفتن از سوی بزرگ‌ترها لذت خاص خود را داشت و فال حافظ نیز زینت بخش محافل بود.

وطن پرست گفت: صندوقچه ها که در گویش آذری (یاخدان) نامیده می‌شوند، گنجینه‌ی اسرار مادربزرگ‌ها بود و بچه‌ها برای گرفتن عیدی دور آن جمع می‌شدند و نگاه کنجکاوانه‌شان را به دستان مادربزرگ می‌دوختند.

وی با اشاره به اینکه عادت‌های غذایی در گذشته تفاوت‌های خاصی با امروز داشت، بیان کرد: پلو از جمله غذاهای مختص عید بود که مادران سالی یکبار و به یمن فرا رسیدن عید با ظرافت و حساسیت خاصی دم می‌کردند و اهل خانه از این که شام پلو خواهند خورد، در پوست خود نمی‌گنجیدند.

وی خاطرنشان کرد: عید تنها به معنای نو شدن لباس‌ها نبوده و بلکه باید تحول را از درون خود شروع کنیم تا با دلی پاک به پیشواز سالی جدید برویم، چرا که نیاز انسان، حرکت به سمت تکامل است.

امید است تا با نو کردن افکار و روحیات خود، رخت سبز بهار را بر تن کنیم و با تداوم این راه پایان سال را نیز جشن بگیریم.
به هنگام تحویل سال از تمامی برکت های زندگی نمونه ای را در سفره تحویل سال می گذارند تا این برکت ها از سال کهنه به سال نو منتقل شود و به این ترتیب جریان زندگی ادامه یابد ...


رکت لردن یئددی سین قویماق
از آنهایی که برکت به حساب می آیند هفت تایش را گذاشتن.

در بحث از اصطلاح ((هفت سین)) لازم است که پسوند ((- سین)) در ترکی توضیح داده شود.همانگونه که همه زبانشناسان می دانند در پاره ای از زبانها از جمله لاتین، زبان یونانی، زبان روسی، زبان ترکی...اسم و صفت صرف می شود که به declension  موسوم است.
در ترکی هنگامی که اسم یا صفت در وضعیت ((رائی)) (accusative) باشد و در صورتی که به مصوّت ختم شود پسوند ((سین)) خواهد گرفت، مثل: ((آتاسین گوردوم=پدرش را دیدم)) چون واژه آتا(پدر) به مصوّت ختم می شود پس در وضعیت ((رائی)) پسوند ((- سین)) گرفته است. از این رو است که این نمونه از واژه ها که در پی می آید نیز در همان وضعیت پسوند ((_ سین)) خواهند گرفت: آتا، دده سین، باجی سین، اوجاسین، کولگه سین...

درمورد عددها نیز همینگونه است. عددهای ایکی(۲)، آلتی(۶) نیز در وضعیت ((رائی)) پسوند ((- سین)) خواهد گرفت، مثل: ایکی سین ۲سین (۲تایش را)، آلتی سین ۶سین (۶تایش را)، یئددی سین ۷سین(۷تایش را)، اون ایکی-سین ۱۲سین، ییرمی سین ۲۰سین(۲۰تایش را )، اللی سین ۵۰سین(۵۰تایش را)...


معمای سفره تحویل سال
به هنگام تحویل سال از تمامی برکت های زندگی نمونه ای را در سفره تحویل سال می گذارند تا این برکت ها از سال کهنه به سال نو منتقل شود و به این ترتیب جریان زندگی ادامه یابد.

این برکت ها عبارتند از:

۱.گؤی برکتی و آیدین لیق (برکت آسمان و روشنایی)

۲.سو برکتی (برکت آب)

۳.یئر برکتی (برکت زمین)

۴. حیوان برکتی (برکت حیوانی)

۵.آغاج برکتی (برکت درخت)

۶.آل وئر برکتی (برکت دادو ستد)

۷. گؤیه رمک برکتی (برکت رویش از سال کهنه به سال نو)

همانطور که ملاحظه می شود از ((گؤی)) (آسمان) شروع شده و به ((گؤیه رمک)) (روئیدن) ( گؤی {آسمان}، ار{دارای حرکت}، مک{علامت مصدر} به سوی آسمان حرکت کردن ختم می گردد.

    قرآن و آینا (آینه) به عنوان برکت آسمانی و روشنایی ( که آن هم از آسمان است).وازه های ((آینا)) و ((آیدینلیق)) با ((آی))= (ماه) مرتبطند و نام دیگر آینه یعنی ((گوزگو)) با مجموعه وازگانی ((گون)) (خورشید) مرتبط است.(قبل از اسباب کشی به خانه ی جدید نیز اول قرآن و آینه برده می شود.)
    سو (آب) به عنوان برکت آب ، علاوه بر خود آب در حایی است که ماهی هست با گذاشتن ماهی (قرمز که رنگ مبارک است) به عنوان برکت آب، حالا هم که خوردن ماهی در شب عبد همه گیر شده (بهره مندی از برکت آب)
    قووورغا (گندم و عدس برشته، قرمز گون به نشانه ی مبارکی و رد نحوست زمستان ) به عنوان برکت خاک و زمین، در جاهایی نیز سمنو.
    بویانمیش یومورتا (تخم مرغ رنگ شده با پوست پیاز، رنگ قرمز، رنگ مبارک به نشانه ی رد نحوست زمستان) به عنوان برکت حیوانی.
    آلما، اییده...(سیب، سنجد....به رنگ قرمز، رنگ مبارک و به نشانه ی رد نحوست زمستان)
    سیککه (سکّه)، به عنوان برکت دادو ستد.
    گؤیه رتی (روییدنی) ، سبزی رویانده شده به عنوان سمبل انتقال زایش و رویش از سال کهنه به سال نو. اکنون ببینیم با این هفت مورد چکار می کنند . در آغاز سال باید تک تک افراد از همه این موارد استفاده کنند تا برکت به وجودشان منتقل گردد.برکت آب است که البته در قدیم همه جا امکان پذیر نبود.گندم، عدس و... را برشته می کنند . پس از تحویل سال می خورند. در چاهایی که سمنو رسم باشد نیز با خوردن از سمنو، درواقع، برکت خاک را به وجود خود منتقل می کنند.

باقرار دادن تخم مرغ پخته در سفره و خوردن آن پس از تحویل سال در واقع از برکت حیوانی بهره منمد شده برکت آن را به خود منتقل می سازند.

قرار دادن میوه هایی از قبیل سیب و سنجد و..(آن هایی که تا آن زمان شادابی خود را حفظ می کنند) با خوردن آنها در واقع از برکت درخت بهره مند می شوند.

با قرار دادن سکّه، در سفره و سپس حفظ آن در طول سال (شاید هم درجیب) در واقع برکت دادو ستد را به خود منتقل می کنند.

رویاندن و سبز کردن سبزه، گذاشتن آن درسفره و در نهایت انداختن آن به صحرا سمبلی است از انتقال و استمرار رویش از سال کهنه به سال جدید.

به این ترتیب برکت از سال کهنه به سال نو منتقل شده و در نتیجه تداوم می یابد. واین تفکر اسطوره ای است که در ضمن منطق عینی، واقعی و رئالیستی خود را نیز در خود دارد، من یکی که منطق ((سرکه)) و ((سماق)) و... را نفهمیدم که جز سر از تفکر خرافه ای در آوردن چیز دیگری نیست آن هم به کمک برخی از اساتید دانشگاه.